BoerInNatuur
Wat als je alle ingrediënten voor een heerlijke muesli nu eens uit eenzelfde agroforestry-systeem zou kunnen halen? En tegelijkertijd de plaatselijke biodiversiteit kan stimuleren? En dat nog eens op voormalige - lees verarmde - heidegrond. Het lijkt utopisch, maar Wilco de Zeeuw & Debbina van Vuuren realiseren het met hun project BoerInNatuur van 24 hectare in het uitgestrekte natuur- en recreatiegebied van de Maashorst.
Reclame door een vogeltje
In het verleden had Wilco reeds ervaring opgedaan met agroforestry, maar in Sjef en Wilma vond hij in 2016 het geschikte klankbord om te bepalen wat er goed groeit op verarmde grond, welke gewassen goed combineren met vee (hun core business) en welke vraag bestond bij klanten. Op basis hiervan werd er een unieke matrix opgesteld (soorten - productie - bruikbaarheid) die samen werd geoptimaliseerd voor de uiteindelijke plantenkeuze en financiële verantwoording voor het Fonds Natuurinclusieve Streekboerderijen. Het is door de geslaagde combinatie van creativiteit en realisme dat het project sindsdien stapsgewijs werd uitgevoerd.
“Het doel is nog steeds om meer voedsel te creëren op een biologische manier, maar het is geweldig om te zien hoe we stilaan ook meer natuur creëren dan Staatsbosbeheer.”
Waar de voorbije 3 droge jaren een moeilijke start betekenden voor de bomen, zag je ze de voorbije periode plots stevig doorgroeien en dat geeft toch het nodige vertrouwen voor de toekomst. Naast de talrijke dassen die er fourageren, broedde de uiterst zeldzame grauwe klauwier in de hazelaar/appelheg. Hij vindt de combinatie van extensieve veehouderij en beschutting van de hazelaars blijkbaar een perfecte habitat en zorgde voor best wat reclame in de regio. Het feit dat dit allemaal mogelijk is op voormalige heidegrond - “veel onvruchtbaarder vind je het niet” - betekent effectief dat agroforestry overal mogelijk is.
Vrijwilligers uit heel de wereld
Wilco en Debbina geloven sterk in het verhaal van indirecte energie waarbij ze liefst niet willen doorslaan in hun mechanisatiegraad. “Er zijn zoveel mensen die alleen maar met hun hoofd werken, terwijl dit prachtig is om erbij te doen”, aldus Wilco. Ze krijgen intussen zoveel aanvragen van vrijwilligers dat ze die amper aankunnen. “Als boer ben je gebonden aan je plek, maar zij brengen heel de wereld naar je toe. Zij komen met verhalen uit Japan, Amerika, Spanje, Fransen en ze hebben allemaal hun eigen visie. Tijdens koffiepauzes en eten wisselen we verhalen uit en daar word je alleen maar rijker van.” Het lijkt erop dat het bedrijf stilaan zo divers wordt dat het niet meer bij 1 of 2 personen past. Op termijn wordt het waarschijnlijk een driemansbedrijf, waarbij er ook iemand zich meer gaat bezig houden met het klantencontact.
Kloof tussen natuur en landbouw
Binnen het bedrijf worden kringlopen zo veel mogelijk gesloten en wordt maximaal gebruik gemaakt van het herstellende vermogen van de natuur. Alles staat in het teken om de kloof tussen natuur en landbouw te dichten. Zo werden 3 verschillende landschappen uitgewerkt die aansluiten bij de verschillende bodemtypes:
een heggelandschap met om de 25 meter een heg vanuit het idee dat er tussen de heggen een permanente luwte zou zijn waartussen dieren lopen die de vorm van het heg mee gaan bepalen. Op de weilanden groeien diverse grassen, klavers, en kruiden zoals weegbree, chicorei, duizendblad en kleine pimpernel.
op het perceel waar de grondkwaliteit redelijk goed was, werden struiken op 4m afstand geplant met een grotere plantdichtheid en kippentractor op de rijpaden
op een ander perceel werd er een voedselbos met golvende rijen aangelegd waar meer dan 60 soorten bomen en struiken kris kras door elkaar staan.
Nadat Wilco het basisplan zelf had geschreven, schakelde hij Sjef en Wilma in als klankbord. Voor elk gedeelte werd het plantgoed telkens in de herfst geleverd en aangeplant zodat de verschillende types landschap blok na blok werden aangelegd. Dat maakt van deze proefboerderij een bijzonder type bedrijf met bijzondere rassen (Anna Paulownaboom, gingkgo, nashipeer, appelbes, honingbes, druivelaar, pawpaw, …), verschillende dieren (kippen, kalkoenen, koeien, schapen) en enorm veel verwerkingsmogelijkheden.
