Janmiekeshoeve
Niet iedereen heeft een achtertuin van 35ha. John en Angelique Heesakkers van de Janmiekeshoeve in Mariahout wel. John kent de plek waar hij is geboren en opgegroeid als zijn broekzak. Van jongs af aan draait hij mee op de melkveehouderij en sinds 2011 heeft hij bewust de keuze gemaakt om enkel biologisch te gaan werken. Zijn laatste wapenfeit is de aanleg van een agroforestry-project van 17ha dat in 2020 werd gestart. Dit was een samenwerking met Bosgroep Zuid Nederland die de GOB aanvraag verzorgde en Bureau 5voor1 die de financiële onderbouwing verzorgde. Sjef en Wilma van Fruitzforlife verzorgden het ontwerp, de rassenkeuze en de aanleg.
Schaalvergroting vs. biodiversiteit
Met een totaaloppervlakte van 35ha wordt de Janmiekeshoeve al eeuwenlang - sinds 1781 om precies te zijn - door de voorouders van John ontwikkeld als landbouwgrond. De mestwetgeving en het melkquotum halverwege de jaren ‘80 gaven hem echter helemaal geen energie en schaalvergroting zag hij niet zitten. In die tijd zag je overal grote stallen opduiken, maar zo’n toekomst sprak hem minder aan. In 2009 waren er plots hele slechte melkprijzen en dat klopte niet in hun financieel plaatje. Zijn vrouw Angelique stelde toen de vraag of biologisch iets voor hem zou zijn. Via een spoedcursus biologische landbouw bij De Melkveeacademie leerde hij alles over het belang van een goede bodem en de werking van groenbemesters. In 2011 kwam de volledige sprong in het diepe door te stoppen met kunstmest en bestrijdingsmiddelen.
“Als zuivelboer ben je maar een heel kleine speler en werk je voor 80% voor het buitenland. Je bent zo afhankelijk van hun prijsvorming en dat maakt je als boer gewoon heel kwetsbaar. Toen ik biologisch was geworden, ben ik meer voor een binnenlandse markt gaan produceren. Zowel de prijs als de waardering zijn anders en dat geeft wel vertrouwen voor de toekomst.”
Bovendien bracht zijn biologische keuze hem in een totaal ander netwerk. Zo kwam hij ook in contact met de filosofie en boeken van Mark Shepard die zijn desolate landbouwgebied had omgevormd tot een biodivers agroforestry-systeem. En toen kwam alles opeens samen.
Klimaatbestendige soorten
Toen hij de kans kreeg om een perceel van 7ha aan te kopen, stelde John aan de provincie voor om een agroforestry-systeem te starten. Daarvoor had hij in de eerste plaats een sterk plan nodig. Advies over inheemse natuur had hij al gekregen, maar het ontbrak hem aan de kennis over productieve rassen die geschikt zijn voor agroforestry.
Zo kwam hij in contact met Sjef & Wilma. In co-creatie met John zorgden zij voor het concrete ontwerp, beplantingsplan, de planten- en materiaallevering en aanleg. Dat “aan elkaar rijgen van de eindjes die er al lagen” is exact wat zij graag doen en hen ook het meeste energie geeft. In dit geval viel de keuze vooral op de aanplant van walnoten, hazelaars, perziken, nashiperen, olijfwilgen en honingbessen.
Ook het onderzoek naar klimaatbestendige en klimaatrobuuste soorten (zoals bv. walnoten) maakt onderdeel uit van de samenwerking tussen Sjef en Wilma en de Janmiekeshoeve. Zo bekijken ze welke soorten via veredeling of selectie een toekomst hebben in een Nederlands klimaat.
Er blijven weliswaar een heleboel variabelen die John qua vermarkting nog concreet gaat moeten uitwerken. Als hij erin slaagt om het potentieel van het volledige pakket (lokale afzetmarkt, zelfpluk, rondleidingen, kwekerij,…) te verzilveren, dan heb je een heel gediversifieerd verdienmodel dat minder afhankelijk is van externe factoren.
Gezocht: assistant farm manager
Naast de kennis over nieuwe rassen, is er ook een steile leercurve als mens. Naast het werken met de dieren en machines, komt de nadruk nu ook meer te liggen op de sociale rol die je als boer kan spelen in de huidige maatschappij. John heeft alvast de keuze gemaakt om zijn bedrijf meer open te stellen en toegankelijk te maken. Zo ontdekken mensen wat er zich “achter de staldeuren” afspeelt en dat werkt aanstekelijk. Resultaat is dat er nu een heleboel bezoeken plaats vinden op de Janmiekeshoeve. Ook dat genereert extra inkomsten.
Tenslotte kan elke teelt of de verwerking hiervan ook een specialiteit op zich zijn. John staat er voor open om samen te gaan werken met gelijkgezinden om een moderne versie te creëren van een gemengd bedrijf. Waar sinds 1781 de generaties voor hem honderden jaren hebben gewerkt met een variatie van teelten en dieren, zoekt hij daar nu een divers systeem van te construeren geïnspireerd door Joel Sallatin. Dankzij een slim ontwerp kan dit een veerkrachtig en hoogproductief organisch geheel gaan vormen. Als rechterhand zoekt hij hier in de toekomst nog een Assistant Farm Manager, ofwel iemand met “de juiste capaciteiten om de boel te coördineren”.
